Trójwymiarowy znak towarowy Kostki Rubika unieważniony. Lepiej późno niż wcale

• Sprawdź ceny minimalne za usługi rzecznika patentowego

.

Czy znak towarowy może być lepszy od patentu?

Do 10 listopada 2016 r. można było pomyśleć, że tak.

W dwóch instancjach, Urząd UE ds. Własności Intelektualnej (EUIPO) stawał na stanowisku, że prawo ochronne na ten trójwymiarowy znak towarowy powinno być utrzymane. Podstawowy zarzut jaki podnoszono w 2006 r., próbując unieważnić ten znak był taki, że:

Znak zawiera rozwiązania techniczne polegające na zdolności rotacji, które nie mogą być chronione jedynie jako patent a nie znak towarowy.

Sąd UE, w wyroku z 2014 r., który szeroko komentowałem tutaj, mówił że:

Graficzne przedstawienie tego sześcianu nie ukazuje rozwiązania technicznego uniemożliwiającego jego ochronę jako znaku towarowego.

W tej sprawie szeroko powoływano się na podobny spór o kształt klocka LEGO. Tam również udało się zarejestrować taki oto trójwymiarowy znak towarowy:

Po wieloletniej batalii powyższy unijny znak towarowy unieważniono.

Wykazano bowiem, że wypustki, które służyły do łączenia ze sobą klocków, miały charakter techniczny. Zresztą LEGO chroniło te rozwiązania szeregiem patentów. Patenty są jednak ograniczone w czasie (mogą trwać maksymalnie 20 lat). Za to ochrona znaku towarowego, sukcesywnie przedłużana co 10 lat… może trwać wiecznie.

Teraz rozumiesz o co toczyła się gra?

Zarówno LEGO jak i „Rubik” walczyły o monopol absolutny na swoje rozwiązanie.

Monopol nieograniczony w czasie!

Trójwymiarowy znak towarowy Rubika niszczy konkurencję

Przy sprawie klocka LEGO, rozwiązania techniczne były na zewnątrz. Trójwymiarowy znak towarowy Kostki Rubika skrywał je wewnątrz. I właśnie z tego powodu Sąd UE uznał, że spraw nie można traktować analogicznie.

Utrzymał więc w mocy ochronę spornego znaku.

Rubik´s Brand Limited dość brutalnie zaczął egzekwować swoje prawa.

Dowiedziałem się tego od osób, którym celnicy zajmowali towar na granicy. Pozywane były również firmy, które sprzedawały tego typu klocki na Allegro. Co ważne to nie były podróbki. Kostki pochodziły z Chin i choć wyglądały podobnie, to w środku miały zupełnie inną technologię.

Ponoć nowszą i lepszą

Niestety żadna kostka nie mogła uciec od swojego kształtu.

Ciekawostka:

„Rubik” walczył z osobami sprzedającymi swoje kostki pod nazwą rodzajową „kostki Rubika”. Określenie Rubik’s to bowiem chroniony na terenie całej Unii Europejskiej słowny znak towarowy. Do pewnego czasu była to nawet nazwa kategorii towarów na Allegro. Później zmieniono ją na określenie „kostki logiczne”.

„Rubik” z jednej strony robił to, aby utrudnić sprzedaż konkurencyjnych kostek. Z drugiej, jak myślę, była to walka z procesem tzw. degeneracji znaku towarowego.

Jest to sytuacja, kiedy na skutek nadmiernej popularności początkowo fantazyjne określenie przekształca się w nazwę konkretnej kategorii towarów.

Przykładem są krówki, aspiryna czy jo jo.

Przez kilka lat utrzymywała się absurdalna sytuacja.

Choć patenty „Rubika” wygasły, trójwymiarowy znak towarowy zapewniał mu monopol absolutny. Nikt nie mógł oferować kostek do gier logicznych, których wygląd byłby zbliżony do tego znaku.

Paraliżowało to całkowicie branżę.

I choćby sam sędzia uważał tę rejestrację za szkodliwą, nie mógł nic zrobić, dopóki obowiązywała ochrona. Ta patowa sytuacja zabijała uczciwą konkurencję na rynku.

W obrocie mogły być albo kostki Rubika, albo żadne.

Opinia rzecznika generalnego Macieja Szpunara

Po tym jak EUIPO, a potem Sąd UE odrzuciły wniosek o unieważnienie tego znaku, sytuacja nie napawała optymizmem.

Jednak w maju 2016 r. pojawiło się światełko w tunelu.

To wtedy, rzecznik generalny Maciej Szpunar wydał opinię, w której uznał, że ten trójwymiarowy znak towarowy powinien być unieważniony. Oczywiście ta opinia nie była wiążąca dla Trybunału, ale pokazywała, że istnieją uzasadnione powody, aby zmienić wyrok Sądu.

Pan Maciej Szpunar wskazywał, że

Oznaczenie składające się z kształtu towaru, który pełni jedynie funkcję techniczną i nie zawiera istotnych elementów pozbawionych cech funkcjonalnych, nie może zostać zarejestrowane jako znak towarowy, gdyż taka rejestracja nazbyt ograniczałaby możliwości konkurentów w zakresie wprowadzenia na rynek kształtów, które stanowią realizację tego samego rozwiązania technicznego.

 Z pełną treścią jego opinii możesz zapoznać się tutaj.

10.11.2016 r. Trybunał podziela opinię rzecznika generalnego

Kilka miesięcy niepewności i w końcu poznaliśmy wyrok.

Trybunał Sprawiedliwości UE podzielił argumenty rzecznika generalnego. Uchylił wyrok Sądu UE i stwierdził nieważność decyzji EUIPO. Trójwymiarowy znak towarowy kostki Rubika został więc faktycznie unieważniony.

Trybunał w wyroku stwierdził, że:

Rozporządzenie 40/94 w sprawie wspólnotowego znaku towarowego, które podlega zastosowaniu w niniejszym przypadku, ma na celu zapobieganie temu, aby prawo znaków towarowych prowadziło do przyznania jednemu przedsiębiorstwu monopolu na rozwiązania techniczne lub na cechy użytkowe danego towaru.

Analizując kształt tego trójwymiarowego znaku towarowego, Trybunał zauważył, że:

Sąd powinien był w ramach badania uwzględnić zwłaszcza także elementy niewidoczne na graficznym przedstawieniu tego kształtu, takie  jak zdolność rotacji indywidualnych elementów układanki trójwymiarowej typu „kostka Rubika”. W tym kontekście Sąd powinien był określić funkcję techniczną rozpatrywanego towaru i uwzględnić ją w ramach przeprowadzanej przezeń oceny.

Unieważnienie znaku towarowego. Podsumowanie.

Decyzję o unieważnieniu tego znaku oceniam zdecydowanie pozytywnie.

Prawo ochronne akurat do tego znaku, było bardzo szkodliwe dla rynku. Pozwalało brutalnie eliminować uczciwą konkurencję w świecie gier logicznych. „Rubik” dysponował monopolem absolutnym i chętnie z tego prawa korzystał.

Męczeni byli drobni przedsiębiorcy, którzy z handlu kostkami logicznymi uczynili sobie źródło dochodu. Martwić może jedynie fakt, że decyzja o przyznaniu ochrony na ten trójwymiarowy znak towarowy obowiązywała tak długo. Już w 1999 r., tj. w momencie zgłoszenia tego znaku, EUIPO powinien odmówić rejestracji. Ten błąd udało się naprawić po kilkunastu latach dopiero Trybunałowi.

Można się tylko zastanawiać, ile dzięki utrzymywaniu się tej sytuacji zyskał „Rubik”.

Niestety kosztem drobnych przedsiębiorców.

Zobacz również:

• Rejestracja marki na Allegro – benefity
• Jakie są opłaty za rejestrację nazwy i logo firmy?
• Darmowa weryfikacja dostępności nazwy firmy
• Jakie marki można zarejestrować w Amazon Brand Registry?
• Co oznacza C w kółku?
• Czy można zastrzec znak towarowy na osobę fizyczną?
• Czy do Urzędu Patentowego można zgłosić pomysł na biznes?
• Ile trwa zastrzeżenie znaku towarowego w Unii Europejskiej?