Spis treści
- • Znaki towarowe w starożytności
- • Jak chronione były marki w średniowieczu?
- • Znaki towarowe w czasie rewolucji przemysłowej
- • Najstarszy znak towarowy na świecie
- • Jakie są najstarsze zarejestrowane znaki towarowe w Angli?
- • USA – odnaleziony najstarszy znak towarowy
- • Najstarsze znaki towarowe w EUROPIE
- • Najstarsze zastrzeżone logo w POLSCE
Znaki towarowe w starożytności
Ludzie od zawsze wymyślali wynalazki czy posługiwali się różnymi oznaczeniami w handlu.

W odległej przeszłości nie istniało jednak prawo chroniące tego rodzaju własność intelektualną. Nikt więc swoich znaków towarowych nie zastrzegał, bo nie było Urzędów Patentowych.
Z tym, że trzeba też jasno powiedzieć, że używane wtedy oznaczania spełniały dokładnie te same funkcje co obecnie.
Przykładowo – w starożytności ceramiki posiadały często oznaczenia wskazujące na osobę producenta. Po prawej, jak widzisz, była to ośmiornica.
Znaki towarowe w średniowieczu
W średniowieczu znaki towarowe były wykorzystywane przez cechy rzemieślnicze.

Skupieni w nich rzemieślnicy mieli obowiązek używania określanego znaku. Oznakowanie wyrobów miało na celu przede wszystkim identyfikację produktu z jego wytwórcą. Stanowiło to również informację o wysokiej jakości produktów od danego rzemieślnika.
Jednak z czasem stało się oczywiste, że jeden człowiek nie jest w stanie wytworzyć tak dużej liczby produktów, na jakie było zapotrzebowanie. Zadanie to, zlecano więc czeladnikom danego zakładu.
Sam znak towarowy zaczął więc pełnić funkcję gwarancji mistrza co do jakości oznaczonych znakiem towarów. A za próby fałszowania takiego oznakowania groziły surowe kary.
W tamtych czasach władcy udzielali przywilejów na posługiwanie się określonymi znakami towarowymi. Należy jednak uczciwie powiedzieć, że robili to jedynie z pobudek finansowych. Zainteresowana osoba za taki przywilej słono władcy płaciła.
Znaki towarowe w czasie rewolucji przemysłowej
XVIII i XIX wiek to okres intensywnego rozwoju gospodarczego Europy zachodniej dzięki:
- ustanowieniu wolności gospodarczej;
- zniesieniu cechów oraz
- unieważnieniu przywilejów.
Przełomem okazała się mająca wtedy miejsce rewolucja przemysłowa. Wiele z powstałych wtedy wynalazków niesamowicie napędziło postęp technologiczny.

Dzięki temu produkcja stała się tańsza, a rynek zalała prawdziwa fala nowych towarów. W tej sytuacji rosło znaczenie znaków towarowych.
Umieszczanie ich na towarach pozwalało odróżnić się producentom od towarów konkurencji. Za to konsumentom znaki pozwalały podejmować świadome decyzje zakupowe. Pewne marki zaczynały cieszyć się większą popularnością, co z kolei zachęcało konkurencję do ich podrabiania.
No i takie warunki rosnącej, nie zawsze uczciwej konkurencji wymagały wprowadzenia prawa, które chroniłoby przedsiębiorców. Efektem tego było to, że w XIX wieku w wielu krajach uchwalono pierwsze ustawy określające zasady rejestracji znaków towarowych. Na ich podstawie tworzono też krajowe urzędy patentowe, które prowadziły rejestry zastrzeżonych znaków.
To by było na tyle tytułem historycznego wstępu. Pamiętaj, że gdybyś chciał w ten sposób chronić swoją markę, to jako rzecznik patentowy mogę zająć się dla Ciebie formalnościami. Po prostu napisz do mnie w tej sprawie.
Najstarszy zarejestrowany znak towarowy na świecie
Rozpoczynając pracę nad tym artykułem zacząłem od poszukiwania najstarszego znaku towarowego na świecie. Wszędzie czytałem, że jest nim pewien brytyjski znak z 1876 r. Tylko, że ja trafiłem na taki oto czeski znak piwa PILSNER z 1859 roku:

Na początku pomyślałem, że to może jakiś błąd w bazie.
Tylko, że na stronie czeskiego urzędu patentowego można sprawdzić, jak ten znak sukcesywnie był co 10 lat przedłużany. A nie powiedziałem chyba najważniejszego.
Minęło prawie 160 lat, a on nadal jest w mocy!
Kiedy więc byłem na wakacjach w Czechach postanowiłem go znaleźć.
I udało mi się!

Najstarsze zarejestrowane znaki towarowe
– Wielka Brytania –
W Wielkiej Brytanii ustawę o rejestracji znaków towarowych uchwalono w 1875 roku. Formalnie z początkiem następnego roku zaczął pracę brytyjski Urząd Patentowy.
Pierwszy znak zarejestrowała firma Bass.

Znak służył do oznaczania piwa. Być może je kojarzysz, bo jest produkowane do dzisiaj w jedynie lekko odświeżonej grafice.

Z tym znakiem wiąże się zresztą ciekawa historia.
Legenda głosi, że pracownik firmy Bass sylwestrową noc spędził na schodach urzędu patentowego, aby jako pierwszy złożyć podanie o ochronę marki tego piwa. I to się udało! Bass otrzymał dwie pierwsze rejestracje.
To właśnie o tym znaku towarowym w wielu publikacjach czytałem, że jest najstarszy na świecie. Co ciekawe, podobnie jak znak czeski – nadal jest w mocy.
W brytyjskich rejestrach znalazłem również inny ciekawy znak, którego ochrona jest przedłużana sukcesywnie od 1878 roku.

Znak ten służy do oznaczania szynki konserwowej.

Jak możesz zobaczyć, był w ciekawy sposób reklamowany.

UWAGA!

Możesz obniżyć opłaty urzędowe za rejestrację marki aż o 75% dzięki dotacjom z UE. Program skierowany jest do firm z sektora MŚP, a jego górna granica wynosi 1000 EUR. W zeszłym roku 100% złożonych przeze mnie wniosków zakończyło się przyznaniem grantu. Chętnie pomogę Ci uzyskać taką dotację. Po prostu napisz do mnie przez formularz.
Najstarsze zarejestrowane znaki towarowe
– Stany Zjednoczone –
Niestety nie wiadomo jak wyglądał pierwszy zgłoszony znak towarowy w USA. To co jednak dało się ustalić jest dziełem niesamowitego przypadku.
Otóż w okolicach 2000 roku pracownik amerykańskiego Urzędu Patentowego znalazł w archiwum starą, zakurzoną księgę. Nie bardzo wiedział co to jest, ale zaintrygowała go widniejąca na nim data: lipiec 1870 roku. Czuł, że trzyma w rękach coś ważnego.
I faktycznie!
Okazało się, że znalazł pierwszy oficjalny rejestr amerykańskich znaków towarowych.
Jak możesz właśnie zobaczyć, znajduje się tam informacja o tym, że pierwszy znak towarowy został zgłoszony 28 lipca 1870 roku. Co jednak ciekawe 3 miesiące później, to inny znak formalnie jako pierwszy został zarejestrowany.
Z tego co wiemy z opisu, znak ten służył do oznaczania farb i przedstawiał orła trzymającego w dziobie garnek farby i proporzec z napisem „Economical Beautiful”.
Problem w tym, że absolutnie nigdzie nie można znaleźć reprodukcji tego znaku. A szukałem na stronach Urzędów Patentowych na całym świecie, na amerykańskich blogach prawniczych, a nawet w publikacjach naukowych.
Wszyscy odwoływali się jedynie do informacji z pierwszego rejestru.
W którymś momencie straciłem już nadzieję.
Nachodziły mnie takie myśli, że przecież gdyby ten znak odnaleziono, to jego zdjęcie byłoby wszędzie. A przynajmniej na stronie amerykańskiego Urzędu Patentowego. Coś mnie jednak tknęło, aby poszukać czy nie ma w internecie skanów jakichś opakowań produktów tej firmy.
I tym sposobem trafiłem na ich wzornik farb z 1867 roku.

Żebyś widział jak się ucieszyłem 🙂
Logo całkowicie odpowiadało opisowi znaku w rejestrze. Jest orzeł trzymający farbę w dziobie. Zgadza się napis na szarfie. No i co najważniejsze jest to reprodukcja z materiałów firmy, która zgłosiła ten znak do ochrony.

Tak więc po długich poszukiwaniach znalazłem pierwszy zarejestrowany w Stanach Zjednoczonych znak towarowy. Znak o którym wszyscy piszą, ale nikt go nie widział.
SAMSON – oficjalnie najstarszy znak towarowy
Kilka lat po rejestracji tego znaku amerykański Sąd Najwyższy uznał przepisy, na podstawie których przyznano mu ochronę za niekonstytucyjnie.
Formalnie więc za najstarszy uznaje się obecnie znak towarowy przedstawiający biblijnego Samsona walczącego z lwem.

Prezentuje się następująco: Ten znak został zarejestrowany w 1884 r. i tak jak jego czeski i brytyjski poprzednik – nadal jest w mocy!
Takich ponad 100- letnich znaków towarowych jest jednak więcej. Na pewno kojarzysz zarejestrowany w 1893 r. znak towarowy:

Jest również zarejestrowany w 1897 r. znak towarowy:

Ta marka znana jest w Polsce z keczupów. W tym samym roku zarejestrowano znak towarowy:

John Deere to znany na całym świecie producent maszyn rolniczych. Swoją drogą w jednym z artykułów na blogu wskazywałem, że John Deere ma zastrzeżone swoje charakterystyczne zielono-żółte połączenie kolorystyczne:

Najstarsze zarejestrowane znaki towarowe
– Dania –
Wróćmy jednak na stary kontynent.
Od 1880 roku bez przerwy chroniony jest taki oto duński znak towarowy:

Najstarsze zarejestrowane znaki towarowe
– Szwecja –
W Szwecji dokładnie 2 stycznia 1885 roku zarejestrowano takie oto dwa znaki towarowe:

Oba nadal są w mocy.
Najstarsze zarejestrowane znaki towarowe
– Norwegia –
W 1885 roku zarejestrowano również pierwszy norweski znak towarowy.

Jego ochrona wygasła stosunkowo niedawno, bo w 2005 roku.
W mocy jest za to inny zarejestrowany w tym samym roku.

Znak służy do oznaczania nici z bawełny.
Najstarsze zarejestrowane znaki towarowe
– Finlandia –
W Finlandii pierwszy znak zarejestrowano w 1891 roku.

Służył do oznaczania bawełny.
Najstarsze zarejestrowane znaki towarowe
– Hiszpania –
Najstarszy hiszpański znak towarowy zarejestrowany został w 1893 roku.

Najstarsze zarejestrowane znaki towarowe
– Niemcy –
Tutaj znak towarowy, który dumnie dzierży numer 1 zarejestrowany został w wersji słownej w 1894 roku.
PERKEO
Służył do oznaczania lamp.
Znak jest w mocy do dzisiaj. Ponoć odnawiany jest automatycznie przez niemiecki Urząd Patentowy ze względów historycznych.
Znak towarowy nr 2 przedstawia się następująco:

Jak sprawdziłem, wygasł dopiero w 2010 roku. W kontekście Niemiec często za najstarszy podawany jest ten oto znak towarowy:

Według moich wyliczeń niesłusznie, bo formalnie zarejestrowano go w 1896 roku. Być może jednak wiele osób sugeruje się datą zgłoszenia, która miała miejsce aż 21 lat wcześniej. Gwarantuję Ci, że z tym znakiem towarowym miałeś do czynienia wielokrotnie. Szczególnie jeżeli byłeś studentem.
Znajdziesz go bowiem na popularnych zakreślaczach.

Naturalnie do dziś jego ochrona jest przedłużana.
Zanim przejdę dalej, chciałem Ci jeszcze pokazać jeden niemiecki znak towarowy.

Co prawda nad gustami się nie dyskutuje, ale ten znak po prostu mnie urzekł 🙂
A jako ciekawostkę powiem Ci, że jego ochrona wygasła dopiero w 2011 roku.
Najstarsze zarejestrowane znaki towarowe
– Australia –
W Australii ustawa o znakach towarowych weszła w życie w 1905 roku.
Wcześniej cztery dotychczasowe kolonie brytyjskie posiadały własne lokalne rejestry znaków towarowych. Po wejściu ustawy w życie te prawa nadal były w mocy, choć bez możliwości ich przedłużenia.
Pierwszy znak towarowy formalnie zarejestrowano w 1906 roku.

Służył do oznaczania substancji chemicznych stosowanych w medycynie.
Najstarsze zarejestrowane znaki towarowe
– POLSKA –
No i na koniec Polska.
Nie bez przyczyny mówię o naszym kraju dopiero teraz. Kiedy uchwalano pierwsze ustawy krajowe o znakach towarowych, Polski nie było na mapach świata. W XIX wieku obejmowały nas przepisy państw zaborczych. Na moim blogu dokładnie opisałem historię najstarszego polskiego znaku towarowego:
Znak ten został zgłoszony do ochrony w 1918 roku u jednego z naszych zaborców. Służył do oznaczania ultramaryny.
Formalnie, na mocy przepisów przejściowych, ochronę w Polsce uzyskał dopiero 11 kwietnia 1924 roku. To przesunięcie czasowe spowodował ówczesny minister przemysłu i handlu. W 1919 roku nakazał on wstrzymać postępowanie o udzielanie patentów i rejestrację znaków towarowych.
Chodziło o to, że nasza gospodarka po wojnie potrzebowała czasu na odbudowę. Pięć lat później polski Urząd Patentowy zaczął już pracować normalnie.
Ochrona najstarszego znaku już wygasła, ale byłem ciekawy, który znak nadal jest w mocy. Okazuje się, że do dziś zarejestrowany jest znak, zgłoszony 5 dni po tym pierwszym.

Służy do oznaczania m.in. łączników rurowych. Wśród innych rozpoznawalnych znaków będących wciąż w mocy znalazłem znaki:
- KODAK do oznaczania aparatów fotograficznych (1925) R-003311;
- CAMEL do oznaczania tytoniu i papierosów (1925) R-004993;
- LUCKY STRIKE do oznaczania tytoniu (1925) R-008010;
- GILLETTE do oznaczania ostrzy do golenia (1925) R-009049;
- MILKA do oznaczania czekolady i wyrobów cukierniczych (1925) R-009635
czy
- słowno-graficzny znak STEINWAY (1925)

Znak ten przeznaczony jest do oznaczania ręcznie produkowanych fortepianów.
Najstarsze znaki towarowe. Podsumowanie
Zobacz również
To właściwie wszystkie znaki towarowe, o których coś ciekawego udało mi się znaleźć.
Tym artykułem chciałem Ci pokazać, że własność przemysłowa, którą zajmuję się zawodowo to stosunkowo młoda działka prawa. Jeżeli umownie przyjęlibyśmy, że narodziła się wraz z konwencją paryską w 1883 roku, to nie ma nawet 150 lat.
Dla porównania podwaliny dzisiejszego prawa cywilnego znajdują się w prawie rzymskim sprzed ponad 2000 lat.
Interesujące jest również to, że ochrona znaku towarowego sukcesywnie przedłużana może trwać wiecznie. Ta zasada nie funkcjonuje przy wzorach przemysłowych czy patentach, których maksymalny termin ochrony wynosi odpowiednio 25 i 20 lat. Na zakończenie zachęcam Cię również do obejrzenia poniższego nagrania.
Zobacz również:
- Dofinansowanie na zgłoszenie znaku towarowego w 2023 r.
- Jakie są rodzaje znaków towarowych?
- Zastrzeżenie wzoru przemysłowego – ile to kosztuje?
- Jak chronić nazwę firmy? 5 mitów, które mogą zniszczyć Twoją firmę!
- Co to jest wzór przemysłowy i jak się go chroni?
- Licencja na wykorzystanie postaci z bajek. Gdzie szukać kontaktu?
- Jak dostosować znak towarowy do rejestracji?
- Ile czasu potrzebuje Urząd Patentowy na rejestrację znaku?
FAQ
Czy znak towarowy musi być zarejestrowany?
Najsilniejszą prawną ochronę marki daje tylko rejestracja znaku towarowego ®️. I to najlepiej w odmianie słownej (nazwa) jak i słowno-graficznej (logo). Tak robią największe korporacje świata. Warto w skali mikro zastosować tę strategię do własnego biznesu.
Prawo jednak nikogo nie zmusza do zastrzegania marek. Co więcej, w minimalnym stopniu i tak je wtedy chroni. Problem w tym, że:
🔴 Jak dojdzie do sporu sądowego będziesz musiał udowodnić posiadanie praw 👉 do znaku niezarejestrowanego. To wymaga setek dowodów.
🔴 Sędzia te dowody przejrzy i może uznać, że prawo chroni Twoją nazwę… tylko w zakresie Twojego miasta.
🔴 Konkurent w każdej chwili może zastrzec Twoją markę na siebie.
Wyeliminujesz te wszystkie problemy zastrzegając swoją nazwę i logo ✅ jako pierwszy. Na koniec Urząd Patentowy przyzna Ci świadectwo ochronne, które jest jak akt notarialny.
Jaki jest maksymalny czas ochrony znaku towarowego?
Standardowo znaki towarowe zastrzegane są na 10 lat. Są jednak państwa, gdzie taka ochrona trwa 7 bądź 14 lat. Co najważniejsze, taką ochronę można przedłużyć na kolejne tego typu okresy… w nieskończoność ✅. To ewenement w kontekście praw autorskich, patentów, wzorów użytkowych i przemysłowych.
Przypadki kiedy czas ochrony znaku się skróci:
👉 Na żądanie właściciela praw. W ramach sporu strony mogą podpisać ugodę, która zmusi właściciela znaku do wygaszenia ochrony.
👉 W wyniku nieprzedłużenia ochrony. Uprawniony może o tym zapomnieć albo zrobić to świadomie, jeżeli marki już nie używa.
👉 Po przegranym sporze o wygaszenie ochrony. Uprawniony ma obowiązek używania znaku w ciągu 5 lat od rejestracji. Inaczej konkurencja może go tej ochrony pozbawić.
👉 Jeżeli znak zostanie unieważniony. Np. z racji tego, że był podobny do innego już chronionego znaku.
Niesamowicie ciekawy wpis 🙂 Zresztą cały blog prezentuje bardzo wysoki poziom. Gratuluję!
Dzień dobry Panie Mariuszu.
Bardzo miło mi to słyszeć.
Dziękuję 🙂