Co to jest klasyfikacja nicejska? Rejestracja znaku towarowego a towary i usługi

• Sprawdź ceny minimalne za pomoc rzecznika patentowego

Klasyfikacja nicejska a rejestracja znaku towarowego

Ludzie często mają błędne przeświadczenie, że rejestracja znaku towarowego daje monopol absolutny na nazwę. Ponoć od otrzymania świadectwa ochronnego tylko oni mogą posługiwać się zastrzeżoną marką.

To zbytnie uproszczenie. W ramach Twojej działalności gospodarczej ten monopol prawny, ograniczy się do:

• terytorium (np. Polski lub UE);
• czasu (10 lat z możliwością przedłużenia);
• formy (najczęściej firmy zastrzegają nazwę, logo i sygnet).

Co jednak najistotniejsze, to prawo wyłączne obejmie jedynie towary oraz usługi, które wskażesz w zgłoszeniu. Wybiera się je z klasyfikacji nicejskiej, którą stworzono do celów zastrzegania znaków towarowych. Jak zaraz przeczytasz, jest to konsekwencja porozumienia z Nicei. Takie prawo ochronne jest nierozerwalnie związane z branżą, w której działasz.

Porozumienie nicejskie. Czym jest klasyfikacja nicejska?

Każda firma działająca na rynku oferuje towary lub usługi.

Jeżeli interesuje Cię rejestracja nazwy i logo, to musisz wskazać, na czym zarabiasz. Problem w tym, że początkowo każdy opisywał swoje towary oraz usługi na 10 różnych sposobów. A to generowało ogromne problemy interpretacyjne. Szczególnie przy międzynarodowej rejestracji marek.

Udało się je pokonać dzięki Porozumieniu zawartemu na konferencji w 1957 roku w Nicei. To wtedy ustalono Międzynarodową Klasyfikację Towarów i Usług, którą do dziś administruje Światowa Organizacja Własności Intelektualnej. Po konferencji w Nicei kraje członkowskie zobowiązały się do stosowania tzw. klasyfikacji nicejskiej (dalej KN).

Polska jest jej sygnatariuszem od 1997 roku.

Czy mogą być znaki towarowe o takich samych nazwach?

Tak, pod warunkiem, że będą dotyczyć innych sektorów gospodarki.

Główną funkcją znaku towarowego jest odróżnianie towaru lub usługi na tle ofert konkurencji. Czyli jest to marka (zwykle nazwa lub logo), po której jesteś kojarzony na rynku. Prawo własności intelektualnej stara się nie dawać nikomu nadmiernej przewagi rynkowej. To dlatego nie da się zastrzec nazw opisowych.

Rejestracja marki ma Cię zabezpieczyć przed ryzykiem wprowadzenia klientów w błąd przez konkurenta, jeżeli ten użyje podobnego oznaczenia.

Przykład:

W Urzędzie UE ds. Własności Intelektualnej EUIPO zarejestrowano nazwę „KAKTUS” do oznaczania lodów. Co by się stało, gdyby ktoś zaczął wprowadzać na rynek samochody o tej nazwie? Czy osoba mająca ochotę na lody, przez pomyłkę kupiłaby samochód? Wątpię.

W myśl tej zasady postępuje sam Urząd Patentowy RP, rejestrując marki o identycznych nazwach, ale różnym przeznaczeniu. Poniżej dwa Kruki. Jeden służy do oznaczania biżuterii, a drugi agencji ściągającej długi.

Klasyfikacja nicejska ma aż 11 wersji

Aktualizacje w tej całej kategoryzacji były niezbędne, ponieważ wraz z postępem zmieniały się potrzeby przedsiębiorców na rynku.

Zauważ, że 30 lat temu smartfony istniały jedynie w głowach futurologów. Nikt się też nie spodziewał, że powstanie coś takiego jak pozycjonowanie stron internetowych.

Klasyfikacja nicejska składa się obecnie z 45 klas. W każdej zgrupowane są rzeczy podobnego typu. A mówiąc precyzyjniej pierwsze 34 klasy zawierają towary, a pozostałe 11 klas to usługi. Przykładowo klasa:

– 5 wskazuje produkty farmaceutyczne;
– 9 sprzęt elektroniczny;
– 41 szkolenia.

– a w 45 znajdziemy „przepowiadanie przyszłości”.

Nie żartuję. 🙂

Przy okazji pamiętaj, że dokonując zgłoszenia, musisz wybrać konkretną odmianę oznaczenia. W poniższym nagraniu pokazuję plusy i minusy ochrony nazwy i logo firmy.

Czym są nagłówki w klasyfikacji nicejskiej?

Nagłówki odgrywają kluczową rolę w organizacji i zrozumieniu systemu klasyfikacji towarów i usług. Służą one jako krótka, ogólna informacja o rodzaju towarów lub usług objętych daną klasą, które są zawarte w każdej z 45 klas klasyfikacji.

Każda klasa ma określony nagłówek, który stanowi zwięzłe podsumowanie kategorii towarów albo usług, które obejmuje. Na przykład:

• Klasa 16: Papier, tektura i wyroby z tych materiałów; artykuły do drukowania; artykuły piśmienne; artykuły do klejenia, do ręcznego pakowania; materiały do rysowania i materiały do rękodzieła artystycznego.
• Klasa 42: Usługi naukowe i technologiczne oraz związane z nimi badania i projekty; usługi analizy i badań przemysłowych; projektowanie i rozwój komputerów i oprogramowania.

Nagłówki nie są wyczerpującym spisem wszystkich towarów czy usług we wskazanej klasie, ale służą jako wstępne wytyczne, które pomagają zrozumieć ogólnie charakter towarów lub usług zawartych w każdej klasie. Są one kluczowym narzędziem dla przedsiębiorców, rzeczników patentowych i urzędników zajmujących się znakami towarowymi, pomagając im przygotować listę towarów i usług zawartą w zgłoszeniu znaku.

Czy po zgłoszeniu znaku towarowego mogę uzupełnić klasyfikację nicejską?

Nie i dotyczy to całego zgłoszenia.

Urząd nie zgodzi się na jakiekolwiek zmiany rozszerzające zakres żądanej ochrony. Nie da się więc nic dodać, ani dokonać zmiany logo na aktualne. W obu przypadkach wymagane jest nowe zgłoszenie, co przesunie też datę, od której ten monopol prawny będzie obowiązywał.

Jak używać klasyfikacji nicejskiej? 
3 najczęstsze błędy

Wbrew pozorom przygotowanie prawidłowego wykazu klas nie jest proste.

Chodzi o to, że klasyfikacja nie ma słownika, który by wyjaśniał, jak rozumieć dane pojęcie. Możesz jedynie wskazać hasło i liczyć, że dobrze trafiłeś. Zresztą stworzenie słownika byłoby szalenie trudne. Tych pojęć do dnia dzisiejszego jest w klasyfikacji ponad 70 tysięcy!

– Błąd 1 –
Wskazanie nieprawidłowej klasy

Kiedy klient prosi mnie o pomoc w walce z nieuczciwym konkurentem, zawsze pytam go, czy chroni swoją markę w UPRP lub EUIPO. Jeżeli rejestrował go bez pomocy rzecznika patentowego, w wykazie mogą zdarzyć się cuda. W skrajnych przypadkach, to co klient wybrał z tej Klasyfikacji Towarów i Usług nie daje mu najmniejszej ochrony.

Podam Ci przykład.

Załóżmy, że produkujesz „ochronną odzież roboczą”. Może Ci się wydawać, że idealnie pasuje tutaj klasa 25, gdzie jest „odzież”. Czyli bardzo szerokie pojęcie. Tylko że to błąd! Powinieneś wybrać klasę 9. Tak samo mogą się zresztą pomylić osoby z innych branż. „Odzież lecznicza dla ludzi” jest w klasie 10, a „odzież dla zwierząt” w 18.

– Błąd 2 –
Zbyt wąski wykaz towarów i usług. Za mała ilość klas

Przygotowując wykaz musisz myśleć na kilka lat do przodu.

Jak pisałem, po dokonaniu zgłoszenia nic już nie wolno dodawać. Kiedy po kilku latach będziesz chciał zrobić nowe zgłoszenie, może być już zarejestrowana kolizyjna marka. Teoretycznie możesz wtedy próbować unieważnić takie prawo, ale udaje się to tylko w wyjątkowych sytuacjach.

Przykładowo jeden z moich klientów prowadził bar. Naturalnie chciał w zgłoszeniu wskazać usługi restauracyjne. Zwróciłem mu jednak uwagę, że powinien dodać również catering. Ta prosta rada uchroniła go przed poważnym błędem. Po kilku latach powiedział mi, że z dowozu żywności na telefon, ma obecnie 70% przychodów. 

– Błąd 3 –
Zbyt szeroki wykaz towarów oraz usług z jednej klasy

Być może Cię zaskoczę, ale ze wskazaniem wybranych pojęć… można przedobrzyć.

Przedsiębiorcy chcą mieć maksymalną ochronę minimalnym kosztem. Opłaty urzędowe zależą od ilości wskazanych klas. Na cenę nie wpływa to, czy w ramach danej klasy wskażesz jeden konkretny towar czy 200. Stąd pokusa, aby wskazać wszystko, co się w konkretnej klasie mieści.

To jednak błąd, który może Cię dużo kosztować.

Pamiętaj, że prawo wymaga używania zastrzeżonej marki. Masz na to 5 lat od daty rejestracji. W przeciwnym razie konkurent może Ci takie prawo ochronne wygasić. W sporze będziesz musiał się bronić, przedstawiając dowody na to, że faktycznie oferowałeś wszystkie towary oraz usługi wskazane w zgłoszeniu.

To rzadki przypadek, kiedy to Ty musisz przedstawić „dowody na swoją niewinność”.

Najpopularniejsze klasy w zgłoszeniach do UPRP w 2022 r. Klasa 35 na czele

Najnowszy raport Urzędu Patentowego RP prezentuje pięć klas z KN, które wzbudziły największe zainteresowanie zgłaszających. Pierwsze miejsca na podium zajął sektor usług reklamowych (Klasa 35) oraz nauczania (Klasa 41).

Na odwrotnym końcu spektrum uplasowały się natomiast klasy 15 i 23, obejmujące odpowiednio instrumenty muzyczne oraz przędzę i nici – te okazały się najmniej popularne. Rok 2022 przyniósł UPRP ogółem 14 471 zgłoszeń o ochronę znaków towarowych.

Klasyfikacja PKD a klasyfikacja nicejska

Kiedy tłumaczę moim Klientom, czym jest klasyfikacja nicejska, często porównuję ją do klasyfikacji PKD. Cel obu jest zbliżony – wskazanie, jaki jest zakres działalności przedsiębiorcy. Na tym jednak te podobieństwa się kończą.

Polska Klasyfikacja Gospodarcza pełni głównie rolę statystyczną.

Choć jest to oczywiście wskazówka, w jakiej branży prowadzona jest działalność danej firmy, to o niczym jeszcze nie przesądza. Przedsiębiorcy często wskazują wiele klas „na górkę”. Również prawo do firmy, czyli nazwy przedsiębiorcy, wynika nie ze wskazanego PKD, a tego, co realnie oferuje on na rynku.

W tym kontekście KN pełni ważniejszą rolę. Określa bowiem zakres rzeczywistego monopolu prawnego do danego oznaczenia. To właśnie w oparciu o tę klasyfikację sąd ustala, czy osoby trzecie naruszyły Twoje prawa, czy nie. Dzięki formalnej ochronie zyskujesz pewność prawną.

Czy jeżeli znaki dotyczą różnych klas, to nie zachodzi kolizja?

To zależy. Generalnie unikałbym takich uproszczeń.

W orzecznictwie utrwalony jest pogląd, że Klasyfikacja Towarów i Usług ma jedynie charakter pomocniczy dla celów rejestracji. Jest to logicznie uszeregowany zbiór pojęć. To, czy porównywane towary/usługi są tego samego rodzaju, nie powinno się oceniać jedynie przez pryzmat numeru klasy. 

Wyrok NSA z 3 lutego 2009 r.
Sygn. akt II GSK 698/08

[…] klasyfikacja nicejska dotycząca klasyfikacji towarów nie ma charakteru rozstrzygającego, co do przynależności poszczególnych towarów do danej kategorii. Ma ona jedynie charakter pomocniczy przy formułowaniu wykazów towarów dla znaków zgłoszonych Urzędowi Patentowemu, aby uporządkować towary i usługi według właściwości, jakie te towary/usługi posiadają.

W innym wyroku sąd wskazał, że KN służy jedynie potrzebom rejestracji, wprowadzając jednolity system zaszeregowania towarów.

Towary zaliczane do jednej klasy, mogą, zatem być towarami różnego rodzaju i przeciwnie – towary z różnych klas mogą być uznane za podobne. Zatem Klasyfikacja Towarów i Usług nie decyduje o tym, czy mamy kolizję.

W zakresie ochrony własności przemysłowej warto skonsultować swoją sprawę z rzecznikiem patentowym.

Towary z różnych klas mogą być uznane za podobne

W jednej ze spraw Urząd Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej uznał, że:

• „odzież ochronna do celów medycznych” z klasy 10 oraz
• „artykuły gimnastyczne i sportowe” z klasy 28

…są podobne do „odzieży” z klasy 25.

Towary z tej samej klasy mogą być uznane za niepodobne

Dla równowagi są orzeczenia sądów, uznające brak podobieństwa pomiędzy:

• wódką a winem (ta sama klasa 33) oraz
• kosmetykami a pastą do zębów (ta sama klasa 3).

To zresztą bardzo częsty błąd. Ludzie robiąc samodzielną weryfikację przyjmują, że skoro porównywane nazwy dotyczą tej samej klasy, to jest kolizja. Tymczasem przeglądając 5 klasę znalazłem obok siebie pojęcia „żywność dla niemowląt” oraz „preparaty do niszczenia robactwa”.

Nie wiem jak Ty, ale ja nie widzę tu najmniejszego podobieństwa. 🙂

Czy usługa może być podobna do towaru?

W pewnych okolicznościach tak!

Abyś to dobrze zrozumiał, załóżmy, że ADIDAS jest tylko producentem butów. Dostarcza je do hurtowni obuwia, a te odsprzedają towar mniejszym sklepom. Producent własnych sklepów nie prowadzi.

Jak byś zareagował, gdybyś zobaczył sklep obuwniczy pod nazwą ADIDAS? Czy uznałbyś, że jest to sklep firmowy producenta? Na pewno tak. Tym samym usługa sprzedaży butów (klasa 35) będzie uznana za podobna do samego obuwia jako towaru (kl. 25).

Przed zgłoszeniem sprawdź, czy nazwa firmy jest wolna

Jeżeli planujesz zarejestrować swoją markę, to powinieneś mieć pewność, że nie ma kolizyjnego znaku towarowego. To o tyle ważne, że po dokonaniu zgłoszenia konkurent może złożyć sprzeciw do zgłoszenia. Automatycznie wtedy zostaniesz wkręcony w spór. Zagrożenie jest tym bardziej prawdopodobne, jeżeli ubiegasz się o ochronę znaku unijnego. Tamtejszy Urząd powiadomi o Twoim zgłoszeniu właścicieli podobnych marek.

Pamiętaj również, że gra toczy się o coś więcej niż samą rejestrację. Jeżeli wejdziesz na rynek z marką, która łamie cudze prawa, będziesz zmuszony do jej zmiany. Przepadnie wtedy cały Twój wysiłek poświęcony na jej promocję.

Więcej o badaniu znaku towarowego dowiesz się z nagrania:

Kiedy znaki towarowe są do siebie podobne?

Przepisy nie dają nam tutaj żadnych wskazówek.

Te znajdziemy dopiero w wyrokach europejskich i polskich sądów. Na przestrzeni ostatnich 20 lat ustaliły one pewne reguły kolizyjności. Te zasady dość wyraźnie różnią się od tego, co potocznie uznawane jest za podobne. Do porównywania towarów albo usług wykorzystuje się właśnie KN.

Przykład:

Trybunał Sprawiedliwości UE uznał, że znak towarowy „Lubelska” jest podobny do niemieckiego znaku „Lubeca”. EUIPO słusznie więc odmówiło przyznania ochrony na tę markę wódek.

Czy jesteś obiektywny przy weryfikacji nazwy firmy?

Dla osób, które chcą wejść z nową marką na rynek, różnica jednej literki w nazwie wydaje się wystarczająca. Z kolei właściciele już zarejestrowanych znaków najchętniej zakazaliby innym używania nawet nieznacznie podobnych oznaczeń.

Finalnie musisz sobie odpowiedzieć na pytanie:

Czy późniejszy znak towarowy może wprowadzać klientów w błąd?

Tutaj warto skorzystać z pomocy rzecznika patentowego. Nie jest bowiem ważne, czy według Ciebie znaki dostatecznie się od siebie różnią. Liczy się tylko to, czy tak samo zinterpretuje to Urząd Patentowy lub jeżeli dojdzie do sporu – sąd.

Pomoc rzecznika patentowego przy wykazie klas

Rzecznik patentowy posiada wiedzę i doświadczenie ze znakami towarowymi. Dodatkowo jako osoba obiektywna, na chłodno i bez emocji podejdzie do takiej analizy prawnej marki. W tym celu oceni podobieństwo towarów czy usług kolizyjnych znaków.

Po wszystkim dowiesz się co zrobić, aby swój znak towarowy jednak zarejestrować. Czasami te rekomendacje będą dotyczyły stworzenia bardziej fantazyjnej grafiki, dodania kolejnego oryginalnego słowa albo przemyślanego przygotowania wykazu towarów i usług dla zgłoszenia znaku towarowego.

Pamiętaj, że jako rzecznik patentowy robię takie badania dla klientów. Jeżeli chciałbyś skorzystać z mojej pomocy, po prostu do mnie napisz.

Międzynarodowa klasyfikacja towarów i usług dla celów rejestracji znaków – podsumowanie

Klasyfikacja nicejska – nagłówki klas:

Pobierz PDF

Zobacz również:

• Dofinansowanie na „opatentowanie” brandów i wzorów w 2023 r.
• Jak dołączyć do Strefy Marek Allegro?
• Kradzież nazwy firmy. Jak do tego nie dopuścić?
• Co oznacza C w kółku?
• Chcę zastrzec nazwę i logo firmy. Czy konieczne są dwa zgłoszenia?
• Czy nazwę i logo firmy trzeba rejestrować?
• Licencja na wykorzystanie postaci z bajek. Gdzie szukać kontaktu?
• Czy prawo chroni niezastrzeżoną nazwę firmy?