Spis treści
- • Jak chronić firmowe logo w oparciu o prawa autorskie?
- • Czy każde logo jest chronione prawem autorskim?
- • Czy nazwa firmy jest chroniona prawem autorskim?
- • Czy posiadasz prawa autorskie do firmowego logo?
- • Jak chronić logo w oparciu o ust. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji?
- • Jak chronić firmowe logo w oparciu o rejestrację znaków towarowych?
- • Ochrona firmowego logo bez rejestracji a znak zastrzeżony
- • Jak chronić firmowe logo w oparciu o zarejestrowane wzory przemysłowe?
– 1 –
Jak chronić firmowe logo w oparciu o prawa autorskie?
Zacznę od przepisów chroniących firmowe logo bez rejestracji.
Jeżeli logo jest dostatecznie fantazyjne, może być uznane za utwór w świetle prawa autorskiego. Utworem jest rezultat pracy człowieka, pod warunkiem, że:
- jest twórczy
- ma indywidualny charakter.
Problem w tym, że obecnie mamy modę na prostotę. Wiele marek przygotowuje swoje logotypy w formie zwykłych napisów na białym tle. Ewentualnie sam font jest delikatnie stylizowany. Oto kilka przykładów z bazy polskiego Urzędu Patentowego:
Czy każde logo jest chronione prawem autorskim?
Okazuje się, że nie.
W powyższych przykładach nie ma pewności, że w ogóle mamy do czynienia z utworem.
Wszystko będzie zależeć od tego, jak restrykcyjnie oceni sprawę sędzia. Choć sądy coraz bardziej obniżają poprzeczkę w zakresie tego, co jest uznawane za utwór, to w niedawnym sporze o nazwę zespołu PIERSI sędzia uznał, że ich logo:
…utworem nie jest.
Tak samo zresztą orzekł amerykański sąd w sprawie logo halowej drużyny piłkarskiej:
W sytuacjach granicznych nie możesz być pewny tego, że prawo autorskie Cię ochroni.
Czy nazwa firmy jest chroniona prawem autorskim?
Na ten temat pisałem już w artykule pt.: Czy pojedyncze słowo jest utworem?
Tutaj powiem jedynie, że choć teoretycznie jest to możliwe, to w praktyce mało która nazwa firmy będzie korzystała z takiej ochrony. Pojedyncze słowo, a nawet proste ich zestawienia, to dla sądów zbyt mało, aby mówić o utworze.
Wyrok Sądu Najwyższego z 4.03.2002 r.
(sygn. akt V CKN 750/00)
Powiedzenia […], podobnie jak słowa, idiomy czy przysłowia należą do domeny publicznej i każdy ma prawo do korzystania z nich.
Przykładowo sądy uznały, że utworem nie są słowa:
- Jogi;
- Alibabki;
- PAPA DANCE
oraz kultowe zdanie z filmu Seksmisja:
- Ciemność. Widzę ciemność. Ciemność widzę.
Naturalnie jednak wszystko zależeć będzie od okoliczności danej sprawy.
Czy posiadasz prawa autorskie do firmowego logo?
Zakładając jednak, że Twoje logo jest dostatecznie oryginalne, aby być utworem, pojawia się kluczowe pytanie:
Czy posiadasz do niego prawa autorskie?
Jeżeli sam je opracowałeś, to naturalnie przysługują one Tobie.
Jeżeli jednak zleciłeś takie zadanie grafikowi, to co do zasady te prawa, przysługują jemu jako twórcy.
Samo opłacenie faktury lub podpisanie umowy o dzieło nie sprawia, że prawa autorskie do logo przechodzą na Ciebie. I to jest właśnie najczęstszy błąd przedsiębiorców. Przyjmują za pewnik, że po opłaceniu pracy grafika stają się właścicielami logo.
Na szczęście taką umowę możesz podpisać w każdym momencie.
Naturalnie, jeżeli tylko twórca się na to zgodzi. A pamiętaj, że po czasie może on chcieć za to dodatkowe wynagrodzenie.
Masz pewność, że Twoje firmowe logo nie jest plagiatem?
Taką umowę warto podpisać również dlatego, że można w niej zawrzeć oświadczenie twórcy, że logo, które dla Ciebie przygotował, nie jest plagiatem. Każdy grafik, który opracował je samodzielnie nie będzie miał oporów, aby taką umowę podpisać.
Posiadanie tych praw jest ważne, jeżeli chcesz chronić firmowe logo w Urzędzie Patentowym. Jeżeli grafik ma prawa autorskie do logo, to istnieje niebezpieczeństwo, że w przyszłości może Ci unieważnić znak towarowy.
Przepisy mówią wyraźnie, że znak towarowy nie może naruszać praw osobistych ani majątkowych osób trzecich. Jeżeli taki zarzut się pojawi, to możesz się bronić tym, że:
- twórca logo zgodził się na rejestrację znaku albo
- przekazał Ci do niego prawa autorskie majątkowe.
Jeżeli nie masz na to żadnych dowodów, to robi się problem.
– 2 –
Jak chronić firmowe logo w oparciu o ustawę o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji?
Prawa autorskie to nie jedyne „darmowe” przepisy, na które możesz się oprzeć przy ochronie firmowego logo. Jest jeszcze ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. W tym przypadku tzw. prawa do znaku niezarejestrowanego przysługują przedsiębiorcy, który danym logo posługiwał się komercyjnie jako pierwszy.
Konkurent, który nagle zacznie używać podobnego oznaczenia – złamie prawo.
Tylko musisz być świadomy tego, że dochodzenie roszczeń w oparciu o znaki niezarejestrowane jest trudne. W ewentualnym sporze powinieneś udowodnić, że:
- danym oznaczeniem posługiwałeś się jako pierwszy;
- od jakiej daty;
- na jakim terytorium;
- do oznaczania jakich towarów i usług.
Czytaj również: Czy mogą być dwie firmy o takiej samej nazwie?
Musisz wykazać zakres swojej działalności
Sam fakt używania firmowego logo nie oznacza, że masz na nie monopol prawny na terenie całej Polski. Ochrona znaku niezarejestrowanego jest następstwem jego komercyjnej obecności na rynku.
W sporze będziesz musiał wykazać zakres tej obecności.
I teraz pojawia się pytanie, czy jeżeli przykładowo prowadzisz sklep internetowy pod nazwą FENIX, to ile musisz sprzedać towarów do danego miasta, aby zaczęła obowiązywać tam ochrona logo bez rejestracji?
10? 1000? 10 tysięcy?
Prawo nie wskazuje tutaj konkretnych wartości.
Wszystko zależy od sędziego, który będzie dany spór rozpatrywał.
Albo go swoimi dowodami przekonasz, albo nie. Finalnie może on uznać, że faktycznie te prawa Ci przysługują, ale tylko na terenie Twojego miasta. I nie w zakresie odzieży (w którą dopiero chcesz wejść), ale tylko w stosunku do zabawek, które sprzedajesz.
To wszystko sprawia, że dochodzenie roszczeń w oparciu o prawa do znaków niezarejestrowanych jest dość nieprzewidywalne. Ta niepewność wynika z tego, że z jednej strony musisz zgromadzić dowody, a z drugiej liczyć, że będą one wystarczające, aby przekonać do swoich racji sędziego.
Jest na to jednak sposób – zarejestruj firmowe logo w Urzędzie Patentowym!
Dalsza część artykułu pod formularzem.
– 3 –
Jak chronić firmowe logo w oparciu o
rejestrację znaków towarowych?
Aby korzystać z najsilniejszej ochrony firmowego logo – powinieneś je zarejestrować.
To gdzie powinieneś dokonać zgłoszenia zależy od tego, na jakim terytorium ma obowiązywać ochrona. W oparciu o to kryterium można wyróżnić trzy procedury rejestracji znaków towarowych:
- krajowa (zgłoszenia dokonuje się do Urzędu Patentowego RP w Warszawie);
- regionalna (zgłoszenia dokonuje się do Urzędu UE ds. Własności Intelektualnej);
- międzynarodowa (zgłoszenia dokonuje się do Biura Światowej Organizacji Własności Intelektualnej).
Po wniesieniu stosownych opłat urzędowych i przejściu całej procedury Urząd Patentowy wyda Ci takie ozdobne świadectwo ochronne.
To bardzo ważny dokument, ponieważ będzie tam zapisane:
- że to Tobie przysługują prawa do znaku słowno-graficznego;
- w zakresie jakich towarów i usług;
- oraz na jakim terytorium.
Zastrzeżenie znaku towarowego eliminuje te wszystkie niedogodności, które wynikają ochrony firmowego logo bez rejestracji.
Aby wykazać przysługujące Ci prawa wystarczy, że w sądzie przedłożysz świadectwo rejestracji. W takim przypadku nie ma miejsca na wątpliwości.
Wszystko jest czarno na białym zapisane na dokumencie urzędowym.
Ciekawostka:
Przedsiębiorcy rejestrują nie tylko nazwy i logo swoich firm. Okazuje się, że w tej formie można chronić również kolor, dźwięk, gest, a nawet zapach czy smak.
Przykładowo HBO zastrzegło taki oto znak ruchowy:
Chcesz więcej takich ciekawostek? W artykule o znakach niekonwencjonalnych znajdziesz listę ponad 100 takich szalonych rejestracji 🙂
Chroniąc firmowe logo pacyfikujesz nieuczciwą konkurencję
Zastrzegając firmowe logo, w sporze możesz równocześnie powoływać się na ustawę:
- o prawie autorskim i prawach pokrewnych;
- o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji;
- prawo własności przemysłowej (dotyczy znaków zarejestrowanych).
O takiej rejestracji warto pomyśleć również z tego powodu, że jeżeli dochodzi do konfliktów o prawa do marki, to Twój konkurent może zgłosić Twoje logo na siebie.
A w Urzędzie panuje właśnie zasada „kto pierwszy, ten lepszy” (z łaciny Prior tempore potior iure).
O tym, że ktoś Cię wyprzedził, możesz dowiedzieć się pozwu.
Co prawda w najbardziej oczywistych przypadkach można później taki znak towarowy próbować unieważnić, ale wszystko odbywa się w procedurze spornej co kosztuje.
Historia mojego klienta:
Jako rzecznik patentowy broniłem klienta, któremu w taki sposób konkurent próbował ukraść markę.
Spór w Urzędzie Patentowym o unieważnienie jego znaku co prawda wygraliśmy, ale przeciwnik od tej decyzji się odwołał do wyższej instancji.
Na tę chwilę sprawa przed sądami ciągnie się już 4 rok i końca nie widać.
Tymczasem tego całego sporu udałoby się uniknąć, gdyby mój klient swój znak towarowy zarejestrował jako pierwszy. Niestety podobnie jak wielu innych przedsiębiorców skupił się na rozwoju swojego biznesu, zapominając o ochronie marki.
Ochrona firmowego logo bez rejestracji a znak zastrzeżony
Zauważyłem, że wiele osób kwestionuje sensowność rejestrowania nazwy bądź logo firmy. W końcu tak jak pisałem, nie robiąc nic i tak są chronieni przez prawo. Z tym drugim argumentem nie sposób się nie zgodzić. Mało kto jednak wie, że poziom tej ochrony jest raczej minimalny.
Co to jednak oznacza?
Na blogu szczegółowo ten problem opisałem w jednym artykule. Skonfrontowałem w nim dwa modele ochrony firmowego logo – darmowy i płatny. Gorąco zachęcam Cię do jego przeczytania, bo jestem przekonany, że pozwoli Ci on wyrobić sobie zdanie na ten temat.
>> Pobierz odcinek | Zobacz wszystkie odcinki
>> Odsłuchaj na: Apple Podcast | Spotify | Google Podcast | YouTube
Osobiście uważam, że nie każdy powinien rejestrować swój znak towarowy.
Jeżeli prowadzisz mały stragan z warzywami lub zakład kosmetyczny, to możesz sobie to odpuścić. Nawet jeżeli ktoś zastrzeże nazwę, którą się posługujesz, to powołując się na prawa używacza uprzedniego dalej będziesz mógł działać.
Z drugiej strony, jeżeli Twój biznes dobrze się rozwija i działasz na skalę ponadlokalną, to funkcjonowanie bez takiej ochrony to czyste szaleństwo.
– 4 –
Jak chronić firmowe logo w oparciu o
zarejestrowane wzory przemysłowe?
Na koniec ciekawostka. W Urzędzie Patentowym możesz chronić firmowe logo, rejestrując je jako wzór przemysłowy. Taka ochrona może być świetnym uzupełnieniem tej, wynikającej z rejestracji znaku towarowego.
Wzory przemysłowe co do zasady zabezpieczają design i wygląd wytworu.
W tej formie najczęściej chroni się:
- meble,
- zabawki,
- opakowania.
Nie ma jednak przeszkód, aby zarejestrować wygląd wytworów typowo dwuwymiarowych jak etykiety na opakowania:
czy właśnie logo:
Niewątpliwą zaletą wzorów wspólnotowych jest to, że ich ochrona obejmuje każdą powierzchnię, na której wzór się znajdzie. A jak pamiętasz znaki towarowe, swoją ochronę mają ograniczoną do wskazanych w zgłoszeniu towarów i usług. W pewnych przypadkach mogą dawać lepsze zabezpieczenie niż patenty (zobacz: Wzór przemysłowy a patent na wynalazek).
Na blogu pisałem już o plusach i minusach ochrony firmowego logo w formie wzorów. Jeżeli temat Cię interesuje, to obejrzyj poniższe nagranie gdzie wszystko tłumaczę:
Jak chronić firmowe logo – podsumowanie:
Firmowe logo można chronić w oparciu o:
a) przepisy „darmowe”:
- jeżeli logo jest utworem w świetle prawa autorskiego;
- jeżeli logo jest używane do komercyjnego oznaczania towarów i usług;
b) przepisy „płatne”:
- jeżeli logo zostało zarejestrowane jako znak towarowy;
- jeżeli logo zostało zarejestrowane jako wzór wspólnotowy.
Zobacz również:
- Opisowa nazwa firmy. Najczęstszy powód odmowy rejestracji
- Czy do Urzędu Patentowego można zgłosić pomysł na biznes?
- Zastrzeżenie wzoru przemysłowego – ile to kosztuje?
- Jak zgłosić konto na Facebooku, które narusza znak towarowy?
- Kto może zastrzec markę na Amazon Brand Registry?
- Kradzież nazwy firmy poprzez rejestrację w Urzędzie Patentowym
- Jak zgłosić naruszenie prawa na Allegro? Usuń ofertę konkurenta!
- Czy można zarejestrować znak towarowy na osobę fizyczną?
FAQ
Ile kosztuje zastrzeżenie logo? Czy ochronię tak również nazwę?
Logo można zastrzec w Urzędzie Patentowym👈. Formalnie będzie to wtedy znak towarowy. Aby uzyskać taką silną 10-cio letnią ochronę prawną będziesz musiał przejść całą procedurą. Na początku trzeba wnieść opłaty urzędowe. Ich wysokość zależy od trzech rzeczy:
1️⃣ Terytorium ochrony. Możesz ubiegać się o ochronę na Polskę, UE lub wiele krajów świata.
2️⃣ Ilość klas towarowych. To coś na kształt klasyfikacji PKD. Określasz w ten sposób na czym Twoja firma zarabia.
3️⃣ Forma znaku towarowego. W procedurze międzynarodowej przed WIPO rejestracja logo jest droższa niż samej nazwy.
Zastrzegając logo na Polskę opłaty zaczynają się od 890 PLN. Przy Unii Europejskiej jest to wydatek minimum 850 EUR. Szczegółowo wszystkie wyliczenia znajdziesz w TYM artykule na moim blogu ✅. Pamiętaj, że z wszelkimi formalnościami może Ci pomóc rzecznik patentowy.
Czy prawo autorskie chroni nazwę firmy? Gdzie się to rejestruje?
To popularny mit ❌. Prawo autorskie nie zabezpiecza nazwy firmy. A wynika to z tego, że pojedyncze słowo nie jest godne takiej ochrony. To zbyt prosta forma, podobnie jak pojedynczy dźwięk. Potwierdzają to sądy w sprawach:
👉 JOGI (nazwa jogurtu);
👉 Polak Potrafi (nazwa portalu);
👉 Kombi (nazwa zespołu muzycznego).
Jedynym sposobem, abyś stał się formalnym właścicielem nazwy firmy jest rejestracja znaku towarowego w Urzędzie Patentowym✅. Po przejściu całej procedury otrzymasz świadectwo ochronne. Jest ono niczym akt notarialny – potwierdza Twoje prawa do marki.
Dzięki temu:
🟢 Nikt Ci marki nie ukradnie. A może ją zastrzec na siebie.
🟢 Eliminujesz ryzyko sporów o prawa do marki z byłym wspólnikiem.
🟢 Łatwo usuniesz oferty naruszające Twoje prawa z Allegro.
🟢 Możesz używać symbolu ®️, co podnosi zaufanie do marki.
Świetny artykuł!
Dzięki