Spis treści
- • Co można zastrzec jako wzór użytkowy?
- • Ile kosztuje zastrzeżenie wzoru użytkowego w Polsce?
- • Ile kosztuje zastrzeżenie wzoru użytkowego na świat?
- • Ile kosztuje zastrzeżenie wzoru użytkowego z pomocą rzecznika patentowego?
- • Etap 1 – Analiza sprawy w ramach porady prawnej
- • Etap 2 – Badanie w stanie techniki
- • Etap 3 – Przygotowanie opisu wzoru
- • Etap 4 – Prowadzenie postępowania zgłoszeniowego
- • Ile kosztuje zastrzeżenie wzoru użytkowego? Podsumowanie
Co można zastrzec jako wzór użytkowy?

W Polsce jako wzór użytkowy może być chroniony tylko wytwór trójwymiarowy.
Oznacza to, że w tej formie nie zastrzeżesz np. sposobu oczyszczania powietrza, choć urządzenie służące do tego celu już tak. Przykładem niech będzie taka oto Tratwa ratunkowa (Ru.70762).
Twój produkt musi być też w trwałej postaci. Sąd w jednym z wyroków wskazał, że w definicji wzoru użytkowego nie mieści się maść oraz lek.
To co chcesz objąć ochroną musi być rozwiązaniem dotyczącym kształtu, budowy lub zestawienia przedmiotu. Czyli jego konstrukcji wewnętrznej lub zewnętrznej. Co ważne, w tej formie nie chroni się designu. Do tego służą wzory przemysłowe. Elementów, wzoru użytkowego, które mają jedynie estetyczne przeznaczenie ochrona nie obejmuje.
Zobacz również:
- Jak wygląda procedura patentowania w Polsce, Europie i na świecie?
- Ile kosztuje uzyskanie patentu?
- Co to jest wzór przemysłowy i jak się go zastrzega?
Od strony formalnej ustawa Prawo własności przemysłowej mówi:
Art. 94
1. Wzorem użytkowym jest nowe i nadające się do przemysłowego zastosowania rozwiązanie o charakterze technicznym, dotyczące kształtu lub budowy przedmiotu o trwałej postaci albo przedmiotu składającego się ze związanych ze sobą funkcjonalnie części o trwałej postaci.
W praktyce jako wzory użytkowe najczęściej zgłaszane są:
- całe urządzenia lub ich elementy (np. maszyna pakująca);
- wytwory wykorzystywane w budownictwie (np. narożnik budowlany);
- meble lub ich fragmenty (np. front meblowy);
- zabawki lub przedmioty do grania (np. pad do konsoli);
- przedmioty codziennego użytku (np. szczotka do butów).
Ile kosztuje zastrzeżenie wzoru użytkowego w Polsce?

Wzory użytkowe zastrzega się w Urzędzie Patentowym RP w Warszawie. W tym celu musisz złożyć podanie, opis wzoru, rysunki oraz wnieść opłatę zgłoszeniową. Później oddelegowany do Twojej sprawy ekspert, oceni, czy to rozwiązanie spełnia wszystkie warunki do formalne rejestracji.
Aktualnie procedura trwa około 2,5 roku.
Opłaty urzędowe podzielone są na te za zgłoszenie i za ochronę.
a) Za zgłoszenie:
- 550 zł – opłata za zgłoszenie pojedynczego wzoru użytkowego (500 zł przy zgłoszeniu elektronicznym);
- 25 zł – dodatkowa opłata za każdą stronę ponad 20.
Jeżeli wszystko przebiegnie bez problemów, urząd wyda Ci warunkową decyzję o przyznaniu prawa ochronnego. Innymi słowy ochronę otrzymasz pod warunkiem, że wniesiesz opłatę za pierwszy okres ochronny.
b) Za ochronę:
- 250 zł – opłata za pierwszy okres ochrony (1, 2 i 3 rok ochrony);
- 300 zł – opłata za drugi okres ochrony (4 i 5 rok ochrony);
- 900 zł – opłata za trzeci okres ochrony (6, 7 i 8 rok ochrony);
- 1100 zł – opłata za czwarty okres ochrony (9 i 10. rok ochrony).
Ochrona wzoru użytkowego może trwać 10 lat o ile wniesiesz opłatę urzędową za każdy kolejny okres ochronny. Prawo nieprzedłużone wygasa i wzór wchodzi w stan techniki.
Dalsza część artykułu pod formularzem.
Ile kosztuje zastrzeżenie wzoru użytkowego na świat?
Ochrona wzoru użytkowego zawsze ograniczona jest do terytorium konkretnego kraju. Być może słyszałeś, że na Unię Europejską można zastrzec wzór wspólnotowy oraz znak towarowy. Niestety, ale dla wzorów użytkowych takiej możliwości nie ma. Co prawda trwały prace nad ujednoliceniem prawa, ale finalnie nic z tego nie wyszło. Nie było nawet zgody co do definicji wzoru użytkowego (w Niemczech można w tej formie chronić ciecz).
Na tę chwilę masz dwa sposoby na zastrzeżenie wzoru użytkowego za granicą.
1) Dokonujesz zgłoszenia w konkretnym kraju

Możesz analogiczny wniosek jak w Polsce złożyć do urzędu patentowego we Francji, Włoszech lub Czechach. Przykładowo koszt zastrzeżenia wzoru użytkowego w Niemczech wynosi:
- 40 EUR – opłata za zgłoszenie;
- 210 EUR – opłata za utrzymanie ochrony (płatna po 3 latach);
- 350 EUR – opłata za utrzymanie ochrony (płatna po 6 latach);
- 530 EUR – opłata za utrzymanie ochrony (płatna po 8 latach).
2) Rozszerzasz w trybie międzynarodowym polskie zgłoszenie

To ta sama droga jak przy międzynarodowej ochronie wynalazków. Po dokonaniu zgłoszenia w Urzędzie Patentowym RP masz 12 miesięcy na decyzję czy wyjść za granicę. Jeżeli tak, to w oparciu o układ o współpracy patentowej (PCT) możesz swoim zgłoszeniem objąć wybraną wiązkę krajów.
W tym trybie koszt zastrzeżenia wzoru użytkowego to minimum kilkanaście tys. zł. Na wysokość finalnej kwoty składa się:
- opłata urzędowa za zgłoszenie na rzecz WIPO;
- opłaty urzędowe dla wskazanych krajów;
- koszty tłumaczenia opisu wzoru na języki narodowe;
- honorarium za pełnomocnika jeżeli dany kraj go wymaga.
Im więcej krajów wskażesz, tym proporcjonalnie na wyższe opłaty musisz się nastawić. Nie zapominaj przy tym, że wzór użytkowy nie może być zastrzeżony tam, gdzie prawo krajowe takiej formy ochrony nie przewiduje (np. USA czy Wielka Brytania).
Ile kosztuje zastrzeżenie wzoru użytkowego z pomocą rzecznika patentowego?
Profesjonalnym pełnomocnikiem w sprawie zgłoszenia wzoru użytkowego może być tylko rzecznik patentowy. Wynika to z tego, że przygotowanie dobrego opisu wzoru wymaga wiedzy technicznej. Z drugiej strony nie ma obowiązku korzystania z jego usług. Jeżeli czujesz się na siłach możesz spróbować zgłoszenie zrobić sam.
Ile kosztuje pomoc rzecznika patentowego?
Dużo zależy od jego doświadczenia oraz skomplikowania Twojego rozwiązania. Z własnego doświadczenia mogę Ci powiedzieć, że wielu moich kolegów wycenia swoją pracę w oparciu o stawkę godzinową, która waha się między 150 a 400 zł netto.
Ja cały proces zgłoszeniowy dzielę na cztery etapy:
- Analiza sprawy w ramach porady prawnej.
- Przeprowadzenie badania w stanie techniki.
- Opracowanie opisu wzoru użytkowego.
- Poprowadzenie postępowania zgłoszeniowego.
Etap 1
Analiza sprawy w ramach porady prawnej
Przepisy pozwalają chronić innowację w oparciu o szereg podstaw prawnych. Szczegółowo tłumaczyłem to w artykule o sposobach ochrony pomysłu na biznes.
W kontekście rozwiązań technicznych masz do dyspozycji:
Granica między tymi modelami jest płynna. W pewnych sytuacjach ten sam przedmiot może być chroniony łącznie w tych trzech formach.
Niekiedy doradzam moim klientom aby powalczyli jednak o patent, ponieważ przyznaje on silniejszą ochronę prawną. Poza tym, jeżeli ekspert odmówi opatentowania wynalazku to możesz dokonać konwersji na wzór użytkowy.
Są też sytuacje, kiedy dane rozwiązanie da się zastrzec jako wzór użytkowy, ale jest to bez sensu ponieważ łatwo go obejść.
Chcę Ci tym pokazać, że trzeba się dobrze zastanowić jaka strategia będzie dla Ciebie najlepsza. Celem przecież nie jest uzyskanie ozdobnego świadectwa ochronnego a realne zabezpieczenie Twojej przewagi konkurencyjnej. Takimi wnioskami z analizy dzielę się z klientami w ramach porady prawnej.
Czas potrzebny na analizę sprawy:
- 1-2 – godziny.
Etap 2
Badanie w stanie techniki
Jeżeli uznam, że dane rozwiązanie kwalifikuje się na wzór użytkowy to zalecam zrobienie badania w stanie techniki. Chodzi o to aby sprawdzić, czy taki wytwór nie został już przez kogoś zastrzeżony. Jeżeli tak to z jednej strony ekspert możne Ci odmówić ochrony a z drugiej po latach konkurencja może Twój wzór unieważnić.
Jest też jeszcze jeden ważny powód o którym wiele osób zapomina. Badanie pozwala ocenić czy wchodząc ze swoim produktem na rynek sam nie naruszysz prawa. A tak się stanie, jeżeli Twoja technologia będzie już przez kogoś opatentowana.
Czas potrzebny na badanie:
- 5-15 godzin*
* wiele zależy od skomplikowania tematu
Etap 3
Przygotowanie opisu wzoru
Jako rzecznik patentowy analizowałem już wiele opisów wzorów użytkowych. Klienci pytali czy ich rozwiązania nie naruszają tego co zastrzegł konkurent. Zakres tego monopolu prawnego określają zastrzeżenia ochronne. Błędy w tym elemencie dają nam możliwość obejścia prawa.
Chcę Ci przez to pokazać, że znów celem nie tyle jest zastrzec wzór użytkowy, co zrobić na tyle dobry opis, aby konkurencja nie mogła się do Ciebie przybliżyć.
Czas potrzebny na przygotowanie opisu:
- 10-20 godzin*
* wiele zależy od skomplikowania tematu
Etap 4
Prowadzenie postępowania zgłoszeniowego
Po przejściu wszystkich poprzednich etapów pozostaje zrobić zgłoszenie do Urzędu Patentowego. Na tym etapie rzecznik patentowy zajmuje się „papierologią”, pilnowaniem terminów na wniesienie opłat oraz korespondencją z ekspertem.
Szczególnie ważna jest ta ostatnia czynność. Ekspert może mieć uwagi co do opisu i zastrzeżeń ochronnych. Niekiedy na tym etapie trzeba je nieco przeredagować. Co ważne, jeżeli nie zrobisz tego w terminie, całe postępowanie zostanie umorzone i ochrony nie dostaniesz. Jeżeli działasz przez rzecznika patentowego cała korespondencja idzie na adres kancelarii patentowej. Nie ma więc ryzyka, że coś przeoczysz.
Czas na prowadzenie postępowania zgłoszeniowego:
- 5-10 godzin.
– Podsumowanie –
Ile kosztuje zastrzeżenie wzoru użytkowego?
- Zastrzeżenie wzoru użytkowego wiąże się z opłatami urzędowymi, (obowiązkowe), oraz honorarium rzecznika patentowego (opcjonalne).
- Zgłoszenia możesz dokonać do Urzędu Patentowego RP (ochrona na Polskę), do urzędu patentowego wybranego państwa, w trybie PCT rozszerzając zgłoszenie krajowe na wiązkę krajów.
- Nie da się zastrzec wzoru użytkowego na Unię Europejską.
- Zgłoszenie może dotyczyć tylko jednego wzoru użytkowego.
- Niektóre kraje nie przewidują ochrony w formie wzorów użytkowych (USA) lub inaczej definiują to co się w tym pojęciu mieści (Niemcy).
- Na to ile kosztuje zastrzeżenie wzoru użytkowego przez rzecznika patentowego duży wpływ ma pracochłonność sprawy.
Zobacz również:
- Co oznacza C w kółku?
- Jak zgłosić naruszenie prawa na Allegro?
- Czy mogę zastrzec znak towarowy na osobę fizyczną?
- Badanie znaku towarowego płatne vs darmowe
- Co oznacza symbol TM?
- Zastrzeżenie wzoru przemysłowego – ile to kosztuje?
- Jak odzyskać domenę internetową? Szantaż domenowy.
- Co daje rejestracja marki na Amazonie?
FAQ
Kiedy wzór przemysłowy może się okazać lepszy od patentu?
Choć wzory przemysłowe chronią wygląd danego przedmiotu, to często są bardziej praktyczne niż patenty na wynalazki. Wiele rozwiązań typowo technicznych widać w trakcie normalnego użytkowania.
? Przykład: Firma HENKEL zastrzegła wygląd zawieszek toaletowych składających się z pięciu kulek jako wzór wspólnotowy, pomimo równoległego opatentowania tej technologii.
Co tak mocno przekonuje firmy do rejestrowania wzorów? Argumenty są przynajmniej trzy:
✅ szybkość rejestracji (14 dni gdzie na patent czeka się 3 lata);
✅ prostsze formalności.
Potwierdzeniem uzyskania ochrony na Twój produkt jest świadectwo rejestracji. Dzięki niemu możesz szybko usuwać nieautoryzowane kopie produktów z Allegro czy Amazon ❌. Wszystko w kilka godzin bez konieczności zdobywania wyroku sądu.
Czym różni się wzór użytkowy od wzoru przemysłowego?
Wzór użytkowy zabezpiecza nowe rozwiązanie techniczne dotyczące konstrukcji przedmiotu (np. podnośnika kanapowego ⚙️). Nazywany jest także małym patentem. Z kolei wzór przemysłowy skupia się wyłącznie na ochronie designu produktu np. wyglądzie mebla ?.
✅ Rejestracja wzoru przemysłowego jest prostym i stosunkowo tanim sposobem na uzyskanie formalnej ochrony. Wynika to z tego, że ekspert z urzędu patentowego nie weryfikuje nowości przedmiotu.
Rejestracja wzoru przemysłowego zapewni ochronę Twoim produktom przez okres do 2️⃣5️⃣ lat. Wzory użytkowe mogą być zastrzeżone na maksymalnie 10 lat.
✅ Jeżeli chcesz ochronić swój produkt na każdej płaszczyźnie zgłoś obie formy wzorów. Dzięki temu zdobędziesz wyłączność na technologię wewnątrz urządzenia jak i jego wygląd. Konkurencja nie będzie mogła w żaden sposób się do Ciebie przybliżyć.
Włącz się do dyskusji
Wyrażając swoją opinię w powyższym formularzu wyrażasz zgodę na przetwarzanie przez Kancelaria Patentowa LECH Twoich danych osobowych w celach ekspozycji treści komentarza zgodnie z zasadami ochrony danych osobowych wyrażonymi w Polityce Prywatności.
Administratorem danych osobowych jest Kancelaria Patentowa LECH z siedzibą w Bydgoszczy.
Kontakt z Administratorem jest możliwy pod adresem mikolaj@kancelarialech.pl. Pozostałe informacje dotyczące ochrony Twoich danych osobowych w tym w szczególności prawo dostępu, aktualizacji tych danych, ograniczenia przetwarzania, przenoszenia danych oraz wniesienia sprzeciwu na dalsze ich przetwarzanie znajdują się w tutejszej Polityce Prywatności. W sprawach spornych przysługuje Tobie prawo wniesienia skargi do Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych.