Decyzja o odmowie udzielenia prawa z rejestracji na wzór przemysłowy – „oczywistość” niespełniania przesłanek ochrony

Artykuł przygotowany przez:

Udzielanie praw na wzory przemysłowe

Czym jest wzór przemysłowy?

W pierwszej kolejności warto przypomnieć, czym jest wzór przemysłowy. Odnosząc się zatem do przepisu art. 102 ust. 1 Prawa własności przemysłowej, należy wskazać, że:

Wzorem przemysłowym jest nowa i posiadająca indywidualny charakter postać wytworu lub jego części, nadana mu w szczególności przez cechy linii, konturów, kształtów, kolorystykę, fakturę lub materiał wytworu oraz przez jego ornamentację.

Z kolei zgodnie z ustępem 2 powołanego wyżej przepisu:

Wytworem jest każdy przedmiot wytworzony w sposób przemysłowy lub rzemieślniczy, obejmujący w szczególności opakowanie, symbole graficzne oraz kroje pisma typograficznego, z wyłączeniem programów komputerowych.

Przykłady zarejestrowanych wzorów przemysłowych:

Ważne

Ochronie podlega tylko wzór przemysłowy takiego produktu lub jego części, który jest nowy i ma indywidualny charakter.

Prawna ochrona wzoru przemysłowego

Natomiast w przedmiocie udzielenia praw na wzory przemysłowe należy zwrócić uwagę na przepis art. 6 ust. 1 Prawa własności przemysłowej, który stanowi, że:

Na warunkach określonych w ustawie udzielane są patenty oraz dodatkowe prawa ochronne na wynalazki, prawa ochronne na wzory  użytkowe i znaki towarowe, a także prawa z rejestracji na wzory przemysłowe, topografie układów scalonych oraz oznaczenia geograficzne.

Rozróżnienie nazewnictwa „prawo ochronne” i „prawo z rejestracji” nawiązuje do zakresu badania zgłoszenia przez Urząd Patentowy, tj.:

• pełnego i merytorycznego przy wynalazkach, wzorach użytkowych i znakach towarowych;
• bardziej ograniczonego przy pozostałych dobrach własności przemysłowej⁽¹⁾.

W ramach tylko przypomnienia, rejestracja wzoru przemysłowego odbywa się poprzez postępowanie rejestrowe. Tym samym przystępując do samej czynności rejestracyjnej należy dopełnić następujących czynności, a mianowicie:

• przygotować podanie (wniosek);
• opisanie wzoru;
• przedstawienie wzoru w formie graficznej.

Kto może zarejestrować wzór przemysłowy?

Wśród podmiotów zgłaszających wzór przemysłowy do rejestracji wyróżniamy:

• twórca;
• współtwórcy;
• pracodawca lub zamawiający;
• przedsiębiorca;
• inna osoba jeżeli wykaże, że przysługują jej prawa z rejestracji wzoru przemysłowego (np. umowa z twórcą przenosząca to prawo na zgłaszającego).

Dlaczego warto zarejestrować wzór przemysłowy?

Uzyskanie ochrony z rejestracji wzoru przemysłowego przede wszystkim gwarantuje wyłączność wykorzystywania takiego wzoru przez dany podmiot.

W wielu branżach wykorzystuje się możliwość rejestracji wzoru przemysłowego, bowiem chroni ona „produkt” konkretnego przedsiębiorcy. Decydując się bowiem na założenie firmy – niezależnie od formy jej prowadzenia – należy już na starcie mieć na uwadze wszelkie formalności należne do podjęcia, nie tylko te związane z jej założeniem, ale również te przyszłe związane właśnie z prawidłową ochroną np. produktu czy też logo firmowego.

Dlatego jeśli chcesz założyć firmę albo jesteś w trakcie jej zakładania, to dla ułatwienia, całą potrzebną wiedzę i procedurę zespół iFirma zebrał dla Ciebie w bezpłatnym e-booku:

Gdy już firma prawnie istnieje, można przejść do dalszych czynności związanych z jej ochroną. Dlaczego to takie ważne? Ponieważ jeśli dana firma dokona rejestracji wzoru przemysłowego, to uchroni się przed kopiowaniem bądź też podrabianiem wzoru przez podmioty konkurencyjne. Prawo do wyłącznego korzystania na danym terytorium z zarejestrowanego wzoru przemysłowego zabezpieczenia interes przedsiębiorcy i dzięki temu może on funkcjonować na rynku gospodarczym wykorzystując swój własny wzór przemysłowy w sposób zarobkowy.

Ważne

Wzór przemysłowy, to niekiedy wizytówka danej firmy. Im bardziej oryginalny i innowacyjny wzór, tym większe korzyści ekonomiczne dla przedsiębiorcy.

Odmowa udzielenia prawa z rejestracji na wzór przemysłowy

Decyzja odmowna

Przepis art. 110 Prawa własności przemysłowej odnosi się bezpośrednio do wydania decyzji negatywnej, której treścią jest odmowa udzielenia prawa. Zgodnie zaś z ustępem 1:

Jeżeli Urząd Patentowy stwierdzi, że zgłoszenie wzoru przemysłowego nie zostało sporządzone prawidłowo, wydaje decyzję o odmowie udzielenia prawa z rejestracji.

Z analizowanego przepisu wynika prawidłowość zgłoszenia, która uzależniona jest od łącznego spełnienia następujących warunków, których a contrario brak spełnienia stanowić będzie podstawę do odmowy rejestracji:

• przedmiot zgłoszenia stanowi postać wytworu lub jego części;
• wykorzystanie zgłoszonego wzoru nie jest sprzeczne z porządkiem publicznym lub dobrymi obyczajami;
• przedmiot zgłoszenia nie zawiera oznaczeń w postaci:
• nazwy lub skrótu nazwy Rzeczypospolitej Polskiej bądź jej symboli (godło, barwy lub hymn), nazw lub herbów polskich województw, miast lub miejscowości, znaków sił zbrojnych, organizacji paramilitarnych lub sił porządkowych, reprodukcji polskich orderów, odznaczeń lub odznak honorowych, odznak lub oznak wojskowych bądź innych oficjalnych lub powszechnie używanych odznaczeń i odznak, w szczególności administracji rządowej czy samorządu terytorialnego albo organizacji społecznych działających w ważnym interesie publicznym, gdy obszar działania tych organizacji obejmuje cały kraj lub znaczną jego część;
• skrótów nazw bądź symboli (herby, flagi, godła) obcych państw, organizacji międzynarodowych, a także przyjętych w obcych państwach urzędowych oznaczeń, stempli kontrolnych i gwarancyjnych, jeżeli zakaz taki wynika z umów międzynarodowych;
• urzędowo uznanych oznaczeń przyjętych do stosowania w obrocie, w szczególności znaków bezpieczeństwa, znaków jakości lub cech legalizacji, w zakresie, w jakim mogłoby to wprowadzić odbiorców w błąd co do charakteru takich oznaczeń;
• symboli o charakterze religijnym, patriotycznym lub kulturowym, których używanie obrażałoby uczucia religijne, patriotyczne lub tradycję narodową,
• chyba że zgłaszający wykaże, że jest uprawniony do ich używania, np. na podstawie zezwolenia właściwego organu państwa albo zgody organizacji na używanie oznaczenia w obrocie⁽²⁾.

Ważne

Niespełnienie którejkolwiek z powyższych przesłanek może stanowić podstawę do wydania decyzji odmownej w zakresie rejestracji wzoru przemysłowego.

„Oczywistość” niespełnienia przesłanek ochrony

Z kolei art. 110 us. 3 Prawa własności przemysłowej stanowi, że:

Urząd Patentowy może wydać decyzję o odmowie udzielenia prawa z rejestracji na wzór przemysłowy, jeżeli postać wytworu lub jego części w sposób oczywisty nie posiada cech nowości lub indywidualnego charakteru lub wytwór nie spełnia w sposób oczywisty wymagań, o których mowa w art. 102 ust. 3.

Urząd Patentowy może wydać decyzję o odmowie udzielenia prawa z rejestracji na wzór przemysłowy, gdy uzna, że produkt lub jego część nie spełniają w sposób oczywisty wymogów takich jak nowość czy indywidualny charakter.

W piśmiennictwie zwraca się uwagę na wątpliwości w przedmiocie dokonania oceny oczywistego braku cech nowości i indywidualnego charakteru oraz wymogów stawianych wzorom przemysłowym części składowych wytworów złożonych. Dlatego też ugruntowany jest w doktrynie pogląd, że nie ma bowiem jasnych kryteriów, które pozwalałyby na odróżnienie oczywistego i nieoczywistego braku tych przesłanek. Podobne trudności mogą powstać przy ocenie zgodności zgłoszonego wzoru przemysłowego z porządkiem publicznym i dobrymi obyczajami⁽³⁾.

Ważne

Nie można zatem uzyskać prawa z rejestracji na taki wzór przemysłowy, który w sposób oczywisty nie ma cech nowości i indywidualnego charakteru.

Unieważnienie wzoru przemysłowego

Przepis art. 110 ust. 3 obejmuje swoim zakresem takie sytuacje, w których wzór przemysłowy będący przedmiotem zgłoszenia jest identyczny z wzorem już wcześniej udostępnionego publicznie. W tej sytuacji wzór nie spełnia zatem warunku nowości, więc nie spełnia również kryterium indywidualnego charakteru⁽⁴⁾. Na tej podstawie osoby trzecie mogą podjąć próbę unieważnienia takiego prawa.

Można zatem uznać, że oczywisty brak cech nowości/oryginalności/indywidualnego charakteru dotyczy w praktyce wytworu nie mającego żadnych wyróżniających się cech od wytworu już istniejącego (zarejestrowanego, udostępnionego wcześniej).

W. Gierszewski wskazuje, że „oczywistość” należy analizować na dwóch rozpatrywanych łącznie poziomach:

• formalnym – związanym z „oczywistością” wiedzy o istnieniu wcześniejszego wzoru (ustalenie istnienia wzorów, które potencjalnie mogłyby ze sobą kolidować);
• materialnym – związanym z „oczywistością” niespełnienia cech jako wyniku przeprowadzonego porównania (wcześniejszy wzór w aspekcie porównawczym musi być identyczny lub wysoce podobny do wzoru zgłaszanego)⁽⁵⁾.

Odmowa wydania prawa z rejestracji

Przepis art. 49 Prawa własności przemysłowej, który dotyczy patentu należy również stosować odpowiednio do wzoru przemysłowego. Wydanie decyzji o odmowie udzielenia prawa z rejestracji musi zostać poprzedzone umożliwieniem zgłaszającemu ustosunkowania się do zebranych dowodów i materiałów, które wskazują na istnienie przeszkód do uzyskania tego prawa.

Oczywiście przed wydaniem takiej decyzji Urząd Patentowy umożliwia zgłaszającemu wypowiedzenie się w sprawie zebranych dowodów i materiałów mogących świadczyć o istnieniu przeszkód do uzyskania patentu, wyznaczając termin na zajęcie stanowiska przez zgłaszającego.

Podsumowanie

O ile „oczywistość” niespełnienia przesłanek ochrony, o której mowa w przepisie art. 110 ust. 3 Prawa własności przemysłowej może nie budzić większych wątpliwości, o tyle problematyczne może okazać się wykazanie oczywistego podobieństwa do wzoru już istniejącego, zarejestrowanego bądź wcześniej udostępnionego. Jeśli jednak Urząd Patentowy, za pomocą różnych – prawnie dozwolonych – środków wykaże, iż wzór przemysłowy w sposób oczywisty nie spełnia przesłanek do zarejestrowania go, to może wydać decyzję odmowną w tymże zakresie.

Końcowo raz jeszcze wskazać należy, że każdy przedsiębiorca chcący mieć na wyłączność stworzony przez siebie wzór przemysłowy i pozostać przy tym oryginalnym i wyróżniającym się na rynku gospodarczym podmiotem winien właśnie zarejestrować ten wzór.

Jeśli jesteś jednak dopiero na samym początku zakładania przedsiębiorstwa (a co za tym idzie tworzenia innowacyjnego wzoru przemysłowego) i zastanawiasz się jaką wybrać dla niego nazwę, to zajrzyj na kanał na YouTube iFirmy, gdzie krok po kroku zapoznasz się z procedurą wyboru i rejestracji nazwy dla Twojej przyszłej firmy.

1. J. Sieńczyło-Chlabicz (red.), Prawo własności przemysłowej. Komentarz, Warszawa 2020.
2. R. Skubisz (red.), System prawa prywatnego, Prawo własności przemysłowej, Tom 14b, Warszawa 2012.
3. J. Sieńczyło-Chlabicz (red.), Prawo własności przemysłowej. Komentarz, Warszawa 2020.
4. M. Bohaczewski, w: Ł. Żelechowski (red.), Prawo własności przemysłowej. Komentarz, t. VIIIA, Warszawa 2022.
5. W. Gierszewski, „Oczywistość” niespełniania przesłanek ochrony jako przyczyna odmowy rejestracji wzoru przemysłowego, MOP 2022, Nr 4, str. 199

Zobacz również:

• Jak odzyskać domenę internetową? Szantaż domenowy
• Zastrzeżenie wzoru przemysłowego – ile to kosztuje?
• Licencja na wykorzystanie postaci z bajek. Gdzie szukać kontaktu?
• Jak dostosować znak towarowy do rejestracji?
• Ile czasu potrzebuje Urząd Patentowy na rejestrację znaku?
• Czy jest obowiązek zastrzeżenia nazwy i logo firmy?
• Prawo własności intelektualnej a prawo własności przemysłowej
• Czy można zastrzec logo firmy na os. fizyczną?